THALAITE LEH KUTHNATHAWH
By-
Historythanga
‘Thalaite leh kut hnathawh’ hi zirlai pakhata
hman tlâk khawpa pawimawh leh tha a ni a. Tunlai mi ten a nihna hriatchian kan
mamawh em em a ni bawk a ni. Tunlaiah fiamthuin, “Mo leh makpa atan chuan kut
hnathawk aiin sumdawng thiam ka duh zawk,” tih a ni ta fó mai. Kan huntawng a
zirin kan nun pawh a danglam ve zel a. Hmanlai thil kha tunlai thil tam takin a
thlakthleng tawh a. Kan thupui ‘Kut hnathawh’ tih pawh hian eng
chen nge a huam? A ram ri kham chin hriat a har ta hle a. Chuvangin, kan
khawsak dan mila sawi rem theih hram kan tum dawn a ni.
Hmanlai, kan pi leh pute hun atang tawhin Mizote
hi mi taima hnam kan ni kan ti thin a. Kan pi-pute khan an phak tawkah hna an
thawk na sa hle thin a. Zingah thovin ram tuan zai an rel a, ni an hnungpuak a,
thlantui luang zawih zawihin hna an thawk thin. Nula leh tlangvalte chu
hnathawhnaah inlawmin, a hmei a pain hna an thawk ho a. Nula chuan an lawm pate
thawmhnaw an phurhsak a, nula si mahni lawm te thawmhnaw suk sak leh a tet lai
thui sak nachang hre lo chu nula bengtlalo taka ngaih an ni. Hmeichhia chuan an
tih theih tawk thingphurh, la kaih, puantah,… hnate thawkin an awmawl mai mai
ngai lo a ni ber mai. Mipa lahin ramvah, hlo thlawh leh hna rum tinreng thawkin
theihtawp an chhuah thin a. An hlauh ber pawh chhungkaw kham khawp neih loh a
ni thin a ni.
Fanghmir hi tètham hle mahsela, Lal fing
Solomona chuan an hnathawh dan zir turin min ti mauh mai; “Lal an nei lo, hotu
leh hruaitu pawh an nei lo,” (Thuf. 6:6-11) a ti! President, Secretary,
Superintendent leh Steward,… tihte pawh an nei lo. Nimahsela, an tih tur theuh
chu an hre vek a, zirtir hran ngai lovin mahnia inzir an nih hmel hle. Nipui
laiin chaw an zawng a, Buhseng hunah ei tur an khawl khawm thin. Hei hian
hnathawh theih hun leh thawh theih loh hunte, chawlh hahdam hunte an hriain an
nei tih a lantir a. Fùrpui leh thlasik khaw vawh avànga hnathawh harsat hunah
pawh an khawl khawm sa an ei mai a ni. Hnathawh tum lek lova, leng huai huai an
awm ve hek lo. Tunlai thalaite chuan zing thawh hunah pawh, ‘Mu leh hlek teh
ang, chhing leh hlek teh ang,’ kan ti a. Ni chhuak hmu hman hi kan thahnem lo
ngawt ang.
Kuthnathawktute hi hmuhsitawm an ni lova, zaha
ngaihsan ȇm ȇm tur an ni zawk. Kuthnathawktute hi awm lo se, ei bar thawh
chhuah kawngah harsatna kan tawng ngei ang. Israel Prime Minister chuan, “Kan
rama Ph.D hna hmu lo aiin hmunphiat (Sweeper)-te hi an tangkai zawk,” a
ti nia sawi thin a ni a. Tlangval, nula chunga kut hlei viau si mahni ina kut
bul ang leh Nula, khawlaia Angel ang mahni in chhungah erawh thlahrang ang mai
hi kan va tam ta em! Mahni thawmhnaw tak ngial pawh su thiam lo leh nawt thiam
lo hi kan thalaiteah hian eng zat tak awm ang i maw!?
Changkanna
hi kan hun tawn a zirin a danglam a, a la danglam zel bawk ang. Hmanlaia lo
lama hnathawk a, nitin ei bar zawng thin kha tunah chuan a ni thei ta lova.
Mizo nula chuan a bikin, eirawngbawl, inchhung felfai taka singsak kha an tih
turah kan ngai tlangpui a. Tlangval chuan rit phurh, rit khai; lo nei chuan lo
lam hna, hna rum thawh ngai a piang an thawk tlangpui thin. Tun dinhmunah erawh
chuan kan kut, kan ke tluan no dan chek chukte hi a itawm dan a dang ta e. Mizo
thalaite hi nupui/pasal inneih hnuah pawh nu leh pate thlazar hnuaia la awm kan
ni tlangpui a. Tuna kan harsatna ni ta chu, kuthnathawh thiam thil kan neih loh
avangin. ‘Makparopui-a’ tih kan hlawh tlawva ta tlawng mai zel a; Hmeichhia
lah hi in mo chuan engnge a rawn chhawm “Rorelna, Lalna, Thuneihna te” tih tur
hi kan va tam ta em! Kan dinhmun hi kan hrechiang meuh em le!
Changkannain min nuai vel aia nasain thatchhiatna thlarau hian
thalaite hi min len dawr dawr ni ber zawkin a lang. Thil reng reng hi a
awlsamna hmunah chuan thatchhiatna hi a hnai duh chawk. Mahni kutkawih ngeia
thawh chhuaha thil neih ai chuan nu leh pa chungah emaw, sorkar, kohhran,
khawtlang, … aṭanga hamthatna hmuh dan kawng hi kan inzirtir ta zawk em ni chu
aw,... a tih theih. Mahni kutkawiha hnathawh, hna nghet neih hi thalaite hian i
ngaisang ang u. Kuthnathawh chu kan ngainep a, thildanga hna thawhtur zawn
kawngah kan hnufual leh si. Tlema zirna rap sang deuh chuan Office, Company,…-ahte
hna kan zawng a, kan thawk a, a lawmawm tak meuh a ni. Inhlawhfa chawpa eizawng
tan hlei hlei hian rinawm leh taihmak hi a va pawimawh em! Ruaitute hmuh laia
thawk tha, hmuh loh hleka zelthel tak hi Kristian piangtharte nunphung tur chu
a ni lo. Eng hna pawh hi thawk la, i hnathawha i taihmak a, i rinawm tlat chuan
Pathianin a chawisang ang che.
Lo neiha eizawnna hi hmanlai ata tawh vawiin
thlengin Mizo mipuite eizawnna pui ber a la ni. Lo neitute hi ram mipuite min
chawmtu an ni a, kan hmuhsit a thiang lo. Lo lam hna kan thawk tawh lo a nih
pawhin chuktuah huan kan nei thei a, thlai tam tak bazar-a lei kher tul lova
intodelh hram thei tura taihmak kan chhuah pawh a ṭul hle a ni. Chuvangin, lo
lam hnathawk i nih pawhin taima takin thawk la, malsawmna chu chung lamin a lo
vur ngei ang che.
Kuthnathawh hlut nachang hre lova, kuthnathawh
kan zak fo thin hi a pawi em em a. Kuthnathawktu chu hna hnuai hnung thawka
ngaihna rilru kan nei a, hmuhsitawm rawngkaiin kan en leh si thin. Graduate hna
hmu/nei lo chhiar tham kan awm laiin kuthnathawka ei zawngte kan awm hi chu a
ropui hle a ni. Leiletpa awm lovin buh ei tur kan thar chhuak thei lova,
puanthuitu awm lovin kan taksa kan bel zahawm thei hek lo. Insatu awm lovin
chenna kan hmu thei lo va, hna thawktu awm lovin engmah amahin a awm thei lo.
Kut hnathawh hi eizawnna tlakah ngai ila a hlutna kan hrethiam ngei ang. Hnam
dang leh ram dang dinhmun thlirin kan thalaite aṭang mahni kutkawih ngeia ei
bar zawng mi eng zat nge awm? Kan kut hnathawh hi hlawk pui turin ram dangah
eng zat nge kan hralh chhuah tawh? In chhut nawn fo a tul tak zet a ni.
Bible
kan bih pawhin, ‘Kut dawngdah chuan, retheihna a thlen thin a, mi taima kut
erawh chuan hausakna a thlen thin,’ (Thuf. 10:4) tih te; ‘In hnena ka awm
lai pawh khan he thu hi ka pek che u kha. Tupawhin hna a thawh duh loh chuan ei
pawh ei suh se,’ (II Theso. 5:11),…. tihte kan hmu a. Thalaite hian hahdam
taka sum ngah hi kan tum thin niin a hriat a. Kuttlingloa sum ngah chu hlimthla
angin a ral leh mai thin, tih hi kan hmuh hmaih fo. Sumdawnna hi chi hrang
hrang a awm a, rem hriat leh hriat lohah a innghat thui hle awm e. Eng pawh ni
se, thalaite hi kan taimaka kan intodelh hi a tul tak meuh meuh a ni. Mahni
kutkawiha hnathawh, hna nghet neih hi thalaite hian i ngaisang ang u. Pate
fairel bel ringa kan thatlai hunah kan nun kan hmang chhia a nih chuan mahni
kea ding chhuak thei lo kan ni tih kan inhriat a tha. Thalaite chuan hna thawh
hi i zak lo vang u.
Hmanlai atanga Mizo ze dik tak chu mahni thawhchhuah mila khawsak,
mahni nihna aia sanga lan zak thin kha a ni a. Thalai hnathawh tur neilo ni lo,
thawk peihlo, awm mai mai hi kan tam sawt ngawt ta hle mai. Pathianin kan za
atan nikhatah darkar 24 min pe theuh a, tumah duhsaka pek tam bik a nei lo. He darkar
24 chhungah hian a lawm khawvela mi hlawhtlingte leh mi hlawhchham tluchhe
derte an inchhunkhawm thin ni. He darkar 24 hmang thiam apiang tan van khian
malsawmna a dah a. Engvangin nge kan hlawhtlin theih loh? Engvangin nge kan
dinchhuah theih loh? tiin kan beidawng ru fo a. Kan lunghnur a. A tawpah
Pathian bawk kan mawhchhiat leh si. Hlawhtling turin eng anga thawhrimna nge i
lo kalpui tawh tih kha i vui dawn a piangin i lo chhut hmasa thin dawn a nia. #
No comments:
Post a Comment