My Menu

Wednesday, May 29, 2019


 THALAITE LEH KUTHNATHAWH
By- Historythanga 

‘Thalaite leh kut hnathawh’ hi zirlai pakhata hman tlâk khawpa pawimawh leh tha a ni a. Tunlai mi ten a nihna hriatchian kan mamawh em em a ni bawk a ni. Tunlaiah fiamthuin, “Mo leh makpa atan chuan kut hnathawk aiin sumdawng thiam ka duh zawk,” tih a ni ta fó mai. Kan huntawng a zirin kan nun pawh a danglam ve zel a. Hmanlai thil kha tunlai thil tam takin a thlakthleng tawh a. Kan thupui ‘Kut hnathawh’ tih pawh hian eng chen nge a huam? A ram ri kham chin hriat a har ta hle a. Chuvangin, kan khawsak dan mila sawi rem theih hram kan tum dawn a ni.
Hmanlai, kan pi leh pute hun atang tawhin Mizote hi mi taima hnam kan ni kan ti thin a. Kan pi-pute khan an phak tawkah hna an thawk na sa hle thin a. Zingah thovin ram tuan zai an rel a, ni an hnungpuak a, thlantui luang zawih zawihin hna an thawk thin. Nula leh tlangvalte chu hnathawhnaah inlawmin, a hmei a pain hna an thawk ho a. Nula chuan an lawm pate thawmhnaw an phurhsak a, nula si mahni lawm te thawmhnaw suk sak leh a tet lai thui sak nachang hre lo chu nula bengtlalo taka ngaih an ni. Hmeichhia chuan an tih theih tawk thingphurh, la kaih, puantah,… hnate thawkin an awmawl mai mai ngai lo a ni ber mai. Mipa lahin ramvah, hlo thlawh leh hna rum tinreng thawkin theihtawp an chhuah thin a. An hlauh ber pawh chhungkaw kham khawp neih loh a ni thin a ni.
Fanghmir hi tètham hle mahsela, Lal fing Solomona chuan an hnathawh dan zir turin min ti mauh mai; “Lal an nei lo, hotu leh hruaitu pawh an nei lo,” (Thuf. 6:6-11) a ti! President, Secretary, Superintendent leh Steward,… tihte pawh an nei lo. Nimahsela, an tih tur theuh chu an hre vek a, zirtir hran ngai lovin mahnia inzir an nih hmel hle. Nipui laiin chaw an zawng a, Buhseng hunah ei tur an khawl khawm thin. Hei hian hnathawh theih hun leh thawh theih loh hunte, chawlh hahdam hunte an hriain an nei tih a lantir a. Fùrpui leh thlasik khaw vawh avànga hnathawh harsat hunah pawh an khawl khawm sa an ei mai a ni. Hnathawh tum lek lova, leng huai huai an awm ve hek lo. Tunlai thalaite chuan zing thawh hunah pawh, ‘Mu leh hlek teh ang, chhing leh hlek teh ang,’ kan ti a. Ni chhuak hmu hman hi kan thahnem lo ngawt ang.
Kuthnathawktute hi hmuhsitawm an ni lova, zaha ngaihsan ȇm ȇm tur an ni zawk. Kuthnathawktute hi awm lo se, ei bar thawh chhuah kawngah harsatna kan tawng ngei ang. Israel Prime Minister chuan, “Kan rama Ph.D hna hmu lo aiin hmunphiat (Sweeper)-te hi an tangkai zawk,” a ti nia sawi thin a ni a. Tlangval, nula chunga kut hlei viau si mahni ina kut bul ang leh Nula, khawlaia Angel ang mahni in chhungah erawh thlahrang ang mai hi kan va tam ta em! Mahni thawmhnaw tak ngial pawh su thiam lo leh nawt thiam lo hi kan thalaiteah hian eng zat tak awm ang i maw!?
Changkanna hi kan hun tawn a zirin a danglam a, a la danglam zel bawk ang. Hmanlaia lo lama hnathawk a, nitin ei bar zawng thin kha tunah chuan a ni thei ta lova. Mizo nula chuan a bikin, eirawngbawl, inchhung felfai taka singsak kha an tih turah kan ngai tlangpui a. Tlangval chuan rit phurh, rit khai; lo nei chuan lo lam hna, hna rum thawh ngai a piang an thawk tlangpui thin. Tun dinhmunah erawh chuan kan kut, kan ke tluan no dan chek chukte hi a itawm dan a dang ta e. Mizo thalaite hi nupui/pasal inneih hnuah pawh nu leh pate thlazar hnuaia la awm kan ni tlangpui a. Tuna kan harsatna ni ta chu, kuthnathawh thiam thil kan neih loh avangin. ‘Makpa­ropui-a’ tih kan hlawh tlawva ta tlawng mai zel a; Hmeichhia lah hi in mo chuan engnge a rawn chhawm “Rorelna, Lalna, Thuneihna te” tih tur hi kan va tam ta em! Kan dinhmun hi kan hrechiang meuh em le!
Changkannain min nuai vel aia nasain thatchhiatna thlarau hian thalaite hi min len dawr dawr ni ber zawkin a lang. Thil reng reng hi a awlsamna hmunah chuan thatchhiatna hi a hnai duh chawk. Mahni kutkawih ngeia thawh chhuaha thil neih ai chuan nu leh pa chungah emaw, sorkar, kohhran, khawtlang, … aṭanga hamthatna hmuh dan kawng hi kan inzirtir ta zawk em ni chu aw,... a tih theih. Mahni kutkawiha hnathawh, hna nghet neih hi thalaite hian i ngaisang ang u. Kuthnathawh chu kan ngainep a, thildanga hna thawhtur zawn kawngah kan hnufual leh si. Tlema zirna rap sang deuh chuan Office, Company,…-ahte hna kan zawng a, kan thawk a, a lawmawm tak meuh a ni. Inhlawhfa chawpa eizawng tan hlei hlei hian rinawm leh taihmak hi a va pawimawh em! Ruaitute hmuh laia thawk tha, hmuh loh hleka zelthel tak hi Kristian piangtharte nunphung tur chu a ni lo. Eng hna pawh hi thawk la, i hnathawha i taihmak a, i rinawm tlat chuan Pathianin a chawisang ang che.
Lo neiha eizawnna hi hmanlai ata tawh vawiin thlengin Mizo mipuite eizawnna pui ber a la ni. Lo neitute hi ram mipuite min chawmtu an ni a, kan hmuhsit a thiang lo. Lo lam hna kan thawk tawh lo a nih pawhin chuktuah huan kan nei thei a, thlai tam tak bazar-a lei kher tul lova intodelh hram thei tura taihmak kan chhuah pawh a ṭul hle a ni. Chuvangin, lo lam hnathawk i nih pawhin taima takin thawk la, malsawmna chu chung lamin a lo vur ngei ang che.
Kuthnathawh hlut nachang hre lova, kuthnathawh kan zak fo thin hi a pawi em em a. Kuthnathawktu chu hna hnuai hnung thawka ngaihna rilru kan nei a, hmuhsitawm rawngkaiin kan en leh si thin. Graduate hna hmu/nei lo chhiar tham kan awm laiin kuthnathawka ei zawngte kan awm hi chu a ropui hle a ni. Leiletpa awm lovin buh ei tur kan thar chhuak thei lova, puanthuitu awm lovin kan taksa kan bel zahawm thei hek lo. Insatu awm lovin chenna kan hmu thei lo va, hna thawktu awm lovin engmah amahin a awm thei lo. Kut hnathawh hi eizawnna tlakah ngai ila a hlutna kan hrethiam ngei ang. Hnam dang leh ram dang dinhmun thlirin kan thalaite aṭang mahni kutkawih ngeia ei bar zawng mi eng zat nge awm? Kan kut hnathawh hi hlawk pui turin ram dangah eng zat nge kan hralh chhuah tawh? In chhut nawn fo a tul tak zet a ni.
Bible kan bih pawhin, ‘Kut dawngdah chuan, retheihna a thlen thin a, mi taima kut erawh chuan hausakna a thlen thin,’ (Thuf. 10:4) tih te; ‘In hnena ka awm lai pawh khan he thu hi ka pek che u kha. Tupawhin hna a thawh duh loh chuan ei pawh ei suh se,’ (II Theso. 5:11),…. tihte kan hmu a. Thalaite hian hahdam taka sum ngah hi kan tum thin niin a hriat a. Kuttlingloa sum ngah chu hlimthla angin a ral leh mai thin, tih hi kan hmuh hmaih fo. Sumdawnna hi chi hrang hrang a awm a, rem hriat leh hriat lohah a innghat thui hle awm e. Eng pawh ni se, thalaite hi kan taimaka kan intodelh hi a tul tak meuh meuh a ni. Mahni kutkawiha hnathawh, hna nghet neih hi thalaite hian i ngaisang ang u. Pate fairel bel ringa kan thatlai hunah kan nun kan hmang chhia a nih chuan mahni kea ding chhuak thei lo kan ni tih kan inhriat a tha. Thalaite chuan hna thawh hi i zak lo vang u.
Hmanlai atanga Mizo ze dik tak chu mahni thawhchhuah mila khawsak, mahni nihna aia sanga lan zak thin kha a ni a. Thalai hnathawh tur neilo ni lo, thawk peihlo, awm mai mai hi kan tam sawt ngawt ta hle mai. Pathianin kan za atan nikhatah darkar 24 min pe theuh a, tumah duhsaka pek tam bik a nei lo. He darkar 24 chhungah hian a lawm khawvela mi hlawhtlingte leh mi hlawhchham tluchhe derte an inchhunkhawm thin ni. He darkar 24 hmang thiam apiang tan van khian malsawmna a dah a. Engvangin nge kan hlawhtlin theih loh? Engvangin nge kan dinchhuah theih loh? tiin kan beidawng ru fo a. Kan lunghnur a. A tawpah Pathian bawk kan mawhchhiat leh si. Hlawhtling turin eng anga thawhrimna nge i lo kalpui tawh tih kha i vui dawn a piangin i lo chhut hmasa thin dawn a nia. #

No comments:

Post a Comment